Gaj Muz
Gaj Muz powstał dzięki staraniom Eduarda Petzolda - ówczesnego dyrektora ogrodnictwa miejskiego, który przedsięwzięcie sfinansował z zysków z wystaw ogrodniczych. Zajmował teren parku ograniczony południową ścianą Palmiarni, korytem Młynówki i Aleją Orła Białego.
Po Niemieckiej Wystawie Róż i Dalii, która miała miejsce na terenie Parku Miejskiego w 1910 r., w Gaju Muz stanowiącym geometryczne założenie, wybudowano pergolę ze schodami zewnętrznymi (wg projektu miejskiego architekta Kesslera) i sadzawką o powierzchni ok. 800 m2. Woda w stawie była podgrzewana, trzymano tam egzotyczne rybki i hodowano tropikalne rośliny, takie jak: wiktoria królewska (Victoria Regia), wiktoria brazylijska (Victoria Gruciana), grzybienie i lotosy (Nympbaea). Wokół stawu rosły m.in. bambus i trzcina cukrowa.
Ten fragment parku prowadzony był w formie ogrodu botanicznego i służył do letniej ekspozycji kolekcji roślin z Palmiarni. Sezonowo wystawiano tam donice z roślinami egzotycznymi, z najokazalszymi palmami, bananowcami, agawami. Na skarpie, obok zewnętrznych schodów, pośród dużych bloków kamiennych prezentowano kolekcję sukulentów. Zakątki Gaju Muz zdobiły rzeźby, fontanna i obiekty architektury ogrodowej (m.in. altana parkowa). Wieczorem Gaj Muz i staw były iluminowane. Był to jeden z urokliwszych zakątków parku.
Z czasów dawnej świetności Gaju Muz zachowały się do dzisiaj pergola, staw obecnie zwany „Żabim Dołkiem”, fragmentami cenny starodrzew, który doznał poważnych zniszczeń i uszkodzeń podczas huraganu, skarpa z wtopionymi blokami kamiennymi, granitowy fundament altany ogrodowej. W miejscu dawnej fontanny znajduje się fontanna współczesna, a pod okapem rozłożystych koron drzew założone zostały rabaty z cieniolubnymi bylinami i stanowiska z pięknie kwitnącymi hortensjami. Utrzymując pierwotnie nadaną geometrię, odtworzono szpalery grabowe, wsadzono solietowe ozdobniki, a w formie niskiego żywopłotu wykonano obwódki do kwiatów rabatowych. Żabi Dołek otoczony został rabatami bylinowymi, kwitnącymi w różnych okresach sezonu, począwszy od maja do listopada. Żwirowe alejki wyposażone w ławki dają możliwość odpoczynku wśród bujnej zieleni. Współcześnie podejmowane próby ekspozycji palm, bananowców, agaw kończyły się, niestety, utratą eksponatów, dlatego w najbliższych latach nie będą podejmowane.
(Oprac. Henryka Zdziech)
