Ślady historii
Legnicki Park Miejski to jeden z najatrakcyjniejszych terenów zieleni w mieście. To założenie sztuki ogrodowej z przełomu XIX i XX wieku, wspaniale z rozmachem zaprojektowane i urządzone. Jest to jedno z wielu miejsc w Europie, na którego kształt miał wpływ znany, dziewiętnastowieczny wybitny ogrodnik-planista Carl Eduard Adolph Petzold (1915 – 1891r), uczeń hrabiego Pucklera von Muskau. Działalność projektowa Pertzolda mieściła się w szeroko pojętym stylu parku krajobrazowego, a dokładniej parku malowniczego, którego kompozycja wiąże się z wykorzystaniem otaczającego krajobrazu i ukazaniem atrakcyjnych widoków. Petzold każde swoje dzieło zaczynał od planu, który zawsze był bardzo szczegółowy, zaznaczał w nim osie widokowe, gatunki roślin oraz plany dróg. Aby zapewnić obserwatorowi niezapomniane doznania, w przemyślany sposób sadził blisko siebie różne gatunki drzew, a pomysły na kompozycje czerpał wprost z przyrody – ważna była dla niego także gra świateł na liściach. Tak dobierał rośliny, aby o różnych porach dnia można było doznawać innych wrażeń wzrokowych. Grupował odcinkami drzewa wysokie i niskie, jasno ulistnione i ciemno ulistnione, wyraźnie uciekał od całkowitej symetrii. Efekt ten uzyskiwał przy pomocy zmiennego składu gatunkowego i tym samym zmiennej wielkości i pokroju drzew. Stosował również zróżnicowane odstępy pomiędzy drzewami w rzędzie. Żeby uzyskać szybki efekt, celowo skupiał drzewa blisko siebie, z góry zakładając, że po pewnym czasie niektóre z nich trzeba będzie wycinać. Taką metodykę zastosował także przy projektowaniu legnickiego parku, gdy w 1862 roku miasto opracowywało pierwszy plan urbanistyczny, a Eduard Petzold, jako dyrektor ogrodów miejskich, poproszony został o opracowanie projektu Parku Miejskiego. Od tego czasu powstaje park w nowej stylistyce łączącej stylizowaną konwencję krajobrazową z nowoczesną, wielkomiejską enklawą wypoczynku i rozrywki w otoczeniu pięknej roślinności oraz licznych zwierząt. W parku pojawia się około 130 gatunków i odmian drzew i krzewów.
Wśród zieleni zlokalizowane zostały obiekty o znaczeniu historycznym. W pobliżu wschodniego brzegu Koziego Stawu, wśród regularnie rozmieszczonych drzew liściastych i aklimatyzowanych iglastych, na wysokim cokole znajduje się wykonana z brązu rzeźba umierającego lwa. Pomnik wzniesiono w 1872 r. ku czci poległych w wojnie francusko – pruskiej legniczan.
Naprzeciw pomnika poległych w wojnie 1870-1871, w 1905 r. , w setną rocznicę śmierci Friedricha Schillera (1759-1805) wysadzona została lipa i ustawiony kamień upamiętniające najwybitniejszego, obok J.W.Goethego, niemieckiego poetę i dramatopisarza epoki. Zarówno drzewo jak i kamień (bez tablicy) znajdują się na swoim pierwotnym miejscu.
Kierując się dalej Aleją Orła Białego, na wysokości Domu Strzeleckiego, po lewej stronie znajdziemy obiekt, poświęcony wszystkim poległym w I wojnie światowej mieszkańcom Legnicy, wzniesiony na błoniach, odsłonięty został 21 sierpnia 1938 r. Obecnie pomnik znajduje się na posesji stadionu i pełni funkcję szatni dla sportowców.
Podążając dalej aleją, po prawej stronie zauważymy pergolę (wg projektu miejskiego architekta Kesslera), która powstała w 1927 r. w związku z organizacją wystawy GUGALI.
Na końcu Alei Orła Białego znajduje się wbudowany w skarpę wału kamień, a tuż nad nim góruje okazały dąb. Kamień ustawiony po 1864 r. poświęcony został pamięci Johanna Gottfrida Baumgarta (1789-1864), Honorowego Obywatela Miasta, zasłużonego finansowaniem akcji dobroczynnych oraz rozwoju terenów zieleni w mieście m.in. alei lipowej.
Mając świadomość ogromnej rangi przyrodniczej i historycznej legnickiego parku gmina podjęła starania o wpis do rejestru zabytków.
Park legnicki decyzją Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków we Wrocławiu nr WRiD – ES-6000-6/10 z dnia 30 marca 2010 r. został wpisany do rejestru zabytków pod nr A/172. Ujęcie parku w tej ewidencji daje Gminie m.in. możliwość starania się o dofinansowanie z innych źródeł.
(Oprac. Henryka Zdziech)
